Wymiana płynu w układzie kierowniczym jest podstawowym działaniem, które podejmujemy z troski o dobry stan techniczny naszego samochodu. Aby bezpiecznie i wygodnie korzystać z pojazdu, powinniśmy trzymać rękę na pulsie i często sprawdzać stan i poziom płynu w układzie wspomagania. Dzięki temu unikniemy wystąpienia wielu niebezpiecznych awarii. Częstotliwość konieczności wymiany płynu uzależniona jest od eksploatacji samochodu oraz jego modelu.
Układ kierowniczy jest podstawowym wyposażeniem każdego pojazdu. Dla zwiększenia poziomu bezpieczeństwa i wygody użytkowania samochodu wprowadzono system wspomagania kierownicy. W jego wnętrzu olej hydrauliczny przemieszcza się nieustannie, powodując zmianę swojego zabarwienia i mieszając się z brudem. Dla utrzymania układu kierowniczego i układu wspomagania w dobrej kondycji konieczna jest cykliczna wymiana płynu w układzie kierowniczym. Powinniśmy dokonywać jej średnio co 2-3 lata.
Układ kierowniczy
Nie sposób mówić o eksploatacji samochodu bez pochylenia się nad tym, jak działa układ kierowniczy. Jest to bowiem część samochodu, która zużywa się podczas każdej jazdy samochodu. Niemożliwe jest bowiem kierowanie pojazdem bez wykorzystania tego układu. Jak sama nazwa wskazuje, układ kierowniczy służy do kierowania torem jazdy samochodu. Nawet jadąc po prostej drodze, kierowca wykonuje kierownicą całą serię mikro ruchów, pozwalających utrzymywać stały tor jazdy. Dla zapewnienia najwyższego poziomu bezpieczeństwa konieczna jest zatem okresowa wymiana płynu w układzie kierowniczym.
Poszczególnymi elementami układu kierowniczego, znajdującego się w każdym pojeździe, są: koło kierownicy, kolumna kierownicy, przekładnia kierownicza, ramię kierownicy oraz mechanizm zwrotniczy. Wszystkie części są ze sobą połączone, dzięki czemu możliwe staje się przeniesienie obrotu kierownicy na skrętny ruch kół. Pracę mechanizmu zwrotniczego umożliwiają tuleje, cięgna, dźwignie i zwrotnice, które pośredniczą w procesie kierowania samochodem. Zsynchronizowany skręt obu kół przednich możliwy jest tylko i wyłącznie dzięki prawidłowej współpracy wszystkich wymienionych mechanizmów. Wystarczy, że jeden z nich zawiedzie, by dostrzec pierwsze symptomy awarii całego układu.
Samodzielna wymiana płynu w układzie kierowniczym
Wielu usterkom możemy zapobiec poprzez prawidłowe dbanie o dobry stan techniczny układu kierowniczego w naszym samochodzie. Jednym z działań, jakie możemy podjąć samodzielnie, jest wymiana płynu w układzie kierowniczym. Ponieważ nie jest to nic skomplikowanego, coraz większa liczba kierowców decyduje się na wykonanie tego zabiegu w warunkach domowych.
Ogólnie rzecz ujmując, wyróżniamy dwa sposoby wymiany płynu w układzie kierowniczym. Można to zrobić bez demontażu żadnej z jego części oraz z częściowym demontażem układu.
Pierwszą możliwość wykorzystujemy głównie w celu przeczyszczenia i przepłukania układu z pozostałości starego płynu. Dokonujemy tego za pomocą nowego płynu wtłaczanego bezpośrednio do wnętrza układu. Nie musimy wymontowywać żadnych części samochodu, a nasze działania ograniczają się jedynie do odkręcenia zbiorniczka z płynem, wypompowania jego zawartości oraz uzupełnienia płynu. Po zakończeniu tych działań musimy sprawić, by płyn wniknął we wszystkie zakamarki układu. Dlatego też siadamy za kierownicę i wykonujemy energiczne obroty. Wymiana płynu w układzie kierowniczym dokonywana bez demontażu jakiejkolwiek jego części pozbawia nas możliwości kontroli stanu technicznego elementów układu. Ponieważ często nie zaglądamy nawet pod maskę samochodu, to zazwyczaj nie wiemy, jak wyglądają takie części jak przekładnia kierownicza, mechanizmy zębate oraz zwrotnice. Po niedługim czasie może się jednak okazać, że konieczne jest ich czyszczenie lub wymiana. Do złego stanu technicznego części układu kierowniczego może przyczyniać się nawet tak błahy powód, jak brud i rdza.
Wymiana płynu z demontażem zbiornika
Druga możliwość pozornie wydaje się nieco trudniejsza od wspomnianej wcześniej. Po opróżnieniu zbiornika ze starego płynu dokonujemy jego demontażu. Po odnalezieniu przewodu prowadzącego płyn do przekładni ustawiamy jego wylot w dół i podkładamy pod niego naczynie. Następnie siadamy za kierownicę samochodu i, analogicznie do pierwszego sposobu, wykonujemy skrętne ruchy kierownicą. Dzięki temu stary płyn zostanie w całości wytłoczony na zewnątrz układu, a my zyskamy pewność skutecznego oczyszczenia przewodów. Po zakończeniu tej operacji wkręcamy zbiorniczek z powrotem i wlewamy do jego wnętrza nowy płyn. By doprowadzić go we wszystkie miejsca układu, uruchamiamy silnik i poruszamy kilkukrotnie kierownicą, aż do oporu.
Bezpieczna jazda
Wymienić płyn kierowniczy możemy z podobną skutecznością w warunkach domowych lub warsztatowych. Ważne, by sprawdzić wszystkie elementy układu kierowniczego w kierunku ewentualnych wycieków. Jeśli zauważymy coś niepokojącego, powinno nas to skłonić do wizyty u fachowca. Jeśli pozwolimy, by nasz pojazd pracował z niedostateczną ilością płynu hydraulicznego, możemy doprowadzić do wystąpienia groźnych awarii. Usterki układu kierowniczego stanowią podstawowe przeciwwskazanie do kontynuowania lub podejmowania jazdy uszkodzonym samochodem. Jeśli stwierdzimy w naszym pojeździe takie niepokojące objawy jak: wyciek z układu wspomagania, wyciek z maglownicy, stukanie, zgrzyty, niestabilny tor jazdy, luzy lub blokada kierownicy, powinniśmy jak najszybciej skontaktować się z mechanikiem.
Tylko w profesjonalnym warsztacie mechanicznym możemy się dowiedzieć, która część układu kierowniczego uległa awarii. Może się okazać, że to jedynie niegroźna usterka lub wręcz przeciwnie. Jazda z uszkodzoną maglownicą, cieknącym płynem czy nieszczelnościami układu stwarza zagrożenie dla wszystkich uczestników ruchu drogowego. Wymiana płynu w układzie kierowniczym to proste działanie, które pozwoli tych sytuacji uniknąć.
Samochód, w którym podejrzewamy usterkę układu kierowniczego, powinien zostać unieruchomiony na czas wykonania napraw koniecznych do przywrócenia jego pełnej sprawności technicznej. O ile zwykła awaria wspomagania kierownicy może być jedynie uciążliwa i niewygodna, o tyle poważne usterki to ryzyko niebezpieczeństwa, a nawet wypadku drogowego. Uszkodzony pojazd traci bowiem sterowność i przyczepność. Nie „słucha” kierowcy, któremu może się wydawać, że ruchy jego rąk umieszczonych na kierownicy są nieadekwatne do reakcji kół pojazdu. W związku z tym, że w sytuacji tej może dojść nawet do blokady kierownicy, zalecamy jak najszybsze zakończenie podróży i wykonanie kontroli stanu wszystkich elementów układu kierowniczego. Gdy zareagujemy zbyt późno, może się okazać, że do przywrócenia odpowiedniej sprawności całemu układowi niezbędna będzie regeneracja przekładni kierowniczej.
